piyasa dengesi ne demek?

Piyasa Dengesi

Piyasa dengesi, bir mal veya hizmetin talep edilen miktarının arz edilen miktarına eşit olduğu durumu ifade eder. Bu noktada, piyasada ne arz fazlası ne de talep fazlası bulunur ve fiyat istikrarı sağlanır. Başka bir deyişle, alıcıların almak istediği miktar ile satıcıların satmak istediği miktar belirli bir fiyatta kesişir ve bu fiyata denge fiyatı denir. Bu fiyattaki miktara ise denge miktarı denir.

Piyasa dengesi, arz ve talep eğrilerinin kesişim noktasında görsel olarak temsil edilebilir. Bu nokta, piyasadaki tüm alıcı ve satıcıların tatmin olduğu, dolayısıyla piyasanın temizlendiği (market clearing) noktadır.

Piyasa dengesini etkileyen faktörler şunlardır:

• Talep Eğrisi: Tüketicilerin belirli bir fiyattan ne kadar mal veya hizmet almak istediklerini gösterir. (Talep Eğrisi)
• Arz Eğrisi: Üreticilerin belirli bir fiyattan ne kadar mal veya hizmet sunmak istediklerini gösterir. (Arz Eğrisi)
• Dışsal Faktörler: Tüketici tercihleri, gelir düzeyi, teknolojik gelişmeler, girdi maliyetleri gibi arz ve talebi etkileyen faktörler.

Eğer piyasada denge fiyatının üzerinde bir fiyat oluşursa, arz fazlası meydana gelir. Bu durumda, satıcılar ellerindeki malları satmak için fiyatları düşürmek zorunda kalırlar ve fiyat dengeye doğru hareket eder. Eğer denge fiyatının altında bir fiyat oluşursa, talep fazlası meydana gelir. Bu durumda, alıcılar daha yüksek fiyat ödemeye razı olurlar ve fiyat dengeye doğru hareket eder.

Piyasa dengesi, ekonomide kaynakların etkin bir şekilde dağıtılmasını sağlar. Denge fiyatı ve miktarı, alıcıların ve satıcıların karşılıklı menfaatlerini maksimize eder. Ancak, piyasa dengesi her zaman adil veya optimal bir sonuç vermeyebilir. Dışsallıklar, bilgi asimetrisi, piyasa gücü gibi faktörler piyasa dengesinin etkinliğini bozabilir. (Dışsallık)

Sonuç olarak, piyasa dengesi kavramı, ekonominin temel prensiplerini anlamak ve piyasaların nasıl işlediğini analiz etmek için önemlidir.